Од 1955 година, Медалот кој го доделува Германскиот Гете институт, како препознавање на нишките кои се истакнуваат, односно поврзуваат важни и комплксни деловио од богатата таписерија на глобалната културна сцена. Како најистакнато признание на надворешната културна политика на Германија, овој медал ги надминува границите, оддавајќи им чест на оние кои го премостиле јазот помеѓу различните култури, јазици и перспективи. Секоја година, три визионери/ки од целиот свет се слават за нивниот извонреден придонес во меѓународниот дијалогот, збогатувајќи го глобалниот културен пејсаж и продлабочувајќи ја нашата заедничка хуманост.
Гете медалот, се доделува на годишнината од раѓањето на Јохан Болфганг фон Гете, и го носи со себе духот на овој литературен џин – дух кој ја опфаќа сложеноста на човечкото искуство и убавината на меѓукултурното разбирање. Гете еднаш забележал: „Културата е уметност на живеење во хармонија со себе сѝ и со другите“. Ова чувство ја доловува суштината на Гете медалот, кој не е само награда, туку и прослава на длабокото влијание што културните работници, уметници, мислители и креатори го имаат врз колективното наследство на заедниците ширум светот.
Списокот на приматели се протега на сите континенти и секоја година поврзува по три истакнати поедници, чија работа без разлика дали е вкотвена во заедницата од која доаѓаат, или пак меѓународно испреплетена, стои како светилник кој неуморно нѐ потсетуваа на способноста преку културата да се ткаат нишки на солидарност, вземна поддршка, емпатија, но и храброст, иновативност и доследност на вредностите кои ги следел Гете, а по него и сите добитници на овој медал. Даниел Баренбоим, чија музика ги надминува границите на националноста; Џон ле Каре, чие перо ги осветли сенките на меѓународните односи; Агнес Хелер, чии филозофски размислувања го премостиле јазот помеѓу мислата и делувањето; и Ширин Нешат, чија уметност се соочува и ги помирува противречностите на идентитетот, се само неколкумина чие дело е признаено со Медалот Гете, секој од нив давајќи го својот уникатен глас на симфонијата на глобалната културна сцена.
Гете медалот е повеќе од симбол, тоа е потсетник дека, преку културната соработка и дијалогот, продолжуваме да градиме мостови преку јазовите на јазикот, географијата и идеологијата – мостови кои и самиот Гете би ги поминал со љубопитност и безгранична љубов кон човештвото.
Оваа година, од просторите на Балканот, каде што историјата се испреплетува со ритамот на современите борби, Искра Гешоска стои како светнилник за моќта на културната трансформација. Таа е трет добитник од Балканските земји кој се одликува со ова меѓународно признание. Нејзиното патување, обележано со непоколеблива посветеност на независниот културен сектор, е потсетник за улогата на уметноста и активизмот во обликувањето на општествените пејзажи. Од 1994 година, Искра е во првите редови на негувањето на независна културна сцена во Северна Македонија, вдахнувајќи живот во самоорганизирани и хоризонтални уметнички, но и политички формати кои ги предизвикуваат конвенционалните пракси. Како основачка и претседателка на Контрапункт, нејзината визија ја редефинира улогата на културата во социо-политичката сфера, застапувајќи ја каузата за критичко размислување, и храбо преминување/ предизвикување на границите помеѓу уметноста и политиката. Сите овие години преку својата работа, а во последниве 9 најчество во рамките на КРИК – фестивалот за критичка култура, каде таа е главен уредник и основач, Гешоска активно создава простор каде уметноста се среќава со активизмот, каде што секој настап и дискусија се повик за вклучување и критичко промислување на актуелните општествени прашања.
Наследството на Искра Гешоска е длабоко вткаено во ткивото на скопскиот културен пејсаж преку нејзината работа со независниот културен центар „Точка“, кој таа го водеше од неговото основање до неговото затворање. Под нејзино водство, Точка претставуваше катализатор на иновативни културни практики во современото македонско општество. Истражувајќи го односот меѓу уметноста и политиката, „Точка“ беше клучна нишка, не само на македонската културна таписерија туку, и на пошироката Балканска сцена. Нејзината улога како прва претседателка на ЈАДРО, националната платформа за независната културна сцена, советничката позиција во кабинетот на претседателот Пендаровски, како и многу други ангажмани, дополнително го нагласува нејзиното влијателно присуство во доменот на националната културната политика, додека пак нејзиниот придонес во основањето на регионалната платформа за култура КООПЕРАТИВА, и многубројните меѓународни проекти, школи и разни соработки, ја одразува нејзината длабоката посветеност на регионалното и меѓународно поврзување и вмрежување. Пишаниот збор на Гешоска брои 100тина есеи и истражувачки трудови, кои нудат длабоки сознанија за критичката теорија, перформативните и современи уметности, како и иновативните пракси во културните политики.
Добивајќи го Гете медалот оваа година, признанието на Искра Гешоска не е само лично признание, туку и прослава на трансформативната моќ на културата. За Северна Македонија, држава која често е во сенка на глобалната културна арена, оваа награда го осветлува длабокото влијание на нејзините културни иноватори. Достигнувањата на Гешоска се светилник на надеж, илустрирајќи дека дури и од најмалите делови на светот може да се појават длабоки и далекусежни меѓународни придонеси. Нејзиното наследство е потсетник на виталната улога што културата ја игра во премостувањето на поделбите и поттикнувањето на поинклузивен и поемпатичен свет. Нејзината работа е доказ дека преку критичко размислување, упорност и емпатија можеме да градиме мостови на поддршка, солидарност и љубов и во општества каде често се чини дека бреговите постојанот се оддалечуваат.
Споделено на: август 29, 2024 во 7:41 pm